5ส คือการปรับปรุงการทำงาน เพื่อเอื้อให้เกิดการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพและความปลอดภัย คนญี่ปุ่นได้ยึดถือปฏิบัติทั้งในสถานที่ทำงานและที่บ้าน ประกอบด้วย
สะสาง (Seiri)
สะดวก (Seiton)
สะอาด (Seiso)
สุขลักษณะ (Seketsu)
สร้างนิสัย (Shitsuke)
เพื่อเป็นการปูรากฐานขององค์กร พัฒนาสินได้มีการฝึกอบรมพนักงานทุกคน โดยเนื้อหา "5ส เพื่อความปลอดภัย" จะเป็นหัวข้อแรก
สะสาง คือ การแยกสิ่งของที่ไม่จำเป็นออกจากสิ่งของที่ไม่จำเป็น และกำจัดสิ่งของที่ไม่จำเป็นทันที
ของที่ไม่ได้ใช้งานวางปะปนกับสินค้า
แยกของที่ไม่ได้ใช้งานออกจากสินค้า แล้วจัดวางบน Pallet
พื้นที่ไม่มีของที่ไม่ใช้งานปะปนแล้วครับ
กิจกรรม 5ส จะไม่สามารถเกิดขึ้นได้เลยหากเราไม่ทำสะสาง เปรียบเสมือนเราอยากจะรีโนเวทบ้านในขณะที่บ้านยังรกเต็มไปด้วยขยะนั่นล่ะครับ
ศัตรูตัวฉกาจของสะสางคือคำว่า "เสียดาย" เนื่องจากของบางอย่างไม่จำเป็นแต่มีมูลค่า หรือไม่จำเป็นสำหรับหน่วยงานเรา แต่อาจจะจำเป็นสำหรับหน่วยงานอื่น มีทางออกครับ
พื้นที่เก็บของที่ไม่ได้ใช้งานแต่มีมูลค่า เพื่อรอจัดการต่อไป เช่น ให้หน่วยงานอื่นนำไปใช้งาน หรือจำหน่ายเป็นต้น
ป้ายแดงกำกับเพื่อรอดำเนินการ
สะดวก คือ การแบ่งกลุ่มสิ่งที่จำเป็นต้องใช้งาน และเก็บในที่ๆหยิบใช้ได้ง่าย ในสภาพที่ปลอดภัยและรักษาคุณภาพ
ท่อพีวีซีต่างชนิด ยี่ห้อ ไซส์ วางปะปนในช่องเดียวกัน ทำให้นำไปใช้งานลำบาก มีโอกาสหยิบผิดด้วยครับ
จัดเตรียมช่องบรรจุท่อพีวีซีให้เหมาะสม ทำป้ายกำกับ เพื่อให้มั่นใจว่าท่อพีวีซีที่อยู่ในช่องเป็นท่อยี่ห้อ ไซส์ใด สะดวกในการนำไปใช้และถูกต้องครับ
ชั้นวางท่อสะดวกในการนำไปใช้งาน ป้องกันแสงแดดและรักษาคุณภาพ ลูกค้ามั่นใจได้ครับ
สะอาด คือ กำจัดความสกปรกโดยการทำความสะอาดเครื่องจักร อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ บริเวณทางเดินและพื้นที่ทำงาน ให้ปราศจากขยะฝุ่นผง และเศษวัสดุ
เครื่องจักรหรืออุปกรณ์บางครั้งถูกสร้างมาโดยไม่ได้คำนึงถึงความยากง่ายในการทำความสะอาด เราอย่าคิดว่ามันต้องเป็นอย่างนั้นแล้วยอมแพ้นะครับ
อย่างกรณีนี้เป็นเครื่องพ่นสีซึ่งเดิมสกปรกง่ายและทำความสะอาดยากมาก เราสามารถเปลี่ยนวัสดุในตำแหน่งที่โดนฝุ่นสีเป็นสแตนเลส ก็สามารถทำความสะอาดได้ง่ายแล้วครับ
เครื่องจักรใช้งานมานานไม่เคยทำความสะอาดจนมองไม่เห็นปุ่มทำงาน จะมีเฉพาะพนักงานที่ทำงานประจำเท่านั้นที่จำได้ ถ้ามีพนักงานใหม่เข้ามาอันตรายมากครับ
ทำความสะอาด ทาสี ติดป้ายปุ่มควบคุมใหม่ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาซ้ำ เราสามารถใช้ฟิล์มพลาสติกคลุมทับ ทุกอย่างแก้ไขได้ครับ
สุขลักษณะ หรือ สร้างมาตรฐาน คือ การรักษาสถานที่ทำงานให้สะอาด น่าทำงาน ควบคุม 3ส แรก ให้คงอยู่เสมอ โดยกำหนดเป็นมาตรฐาน หลายองค์กรทำ 5ส ไม่ยั่งยืนเพราะยังบกพร่องตรงจุดนี้ครับ
ตัวอย่างการกำหนดมาตรฐาน 5ส เพื่อให้สามารถรักษาและพัฒนาได้อย่างต่อเนื่อง
องค์กรที่มีการจัดทำมาตรฐาน 5ส จะสามารถรักษาและพัฒนาได้อย่างต่อเนื่อง ไม่ใช่ 5ส แบบผักชีโรยหน้าครับ
สร้างนิสัย คือ การดำเนินกิจกรรม สะสาง สะดวก สะอาด สุขลักษณะ จนติดเป็นนิสัย สร้างให้เกิดเป็นวัฒนธรรมองค์กร
เพื่อรักษาและพัฒนา 5ส อย่างต่อเนื่อง ควรจัดให้มีการตรวจประเมินแต่ละหน่วยงาน ให้รางวัลหน่วยงานที่ดูแลพื้นที่ได้ดี และแนะนำหน่วยงานที่ยังทำไม่ได้ตามมาตฐาน
